مغز گردو یا گاهی گِردِکان یا گَویز دانه بزرگ خوراکی چروکیده از یک درخت برگریز از راسته دولپه ای ها خانواده گردوییان، متشکل از دو نیمه، موجود در یک پوسته سخت محصور در یک میوه سبز می‌باشد. مغز گردو، مغز خوراکی یک شفت بوده، و در نتیجه یک فندقی محسوب نمی‌شود. منشأ درخت گردو ایران بوده و به همین دلیل در غرب با نام “Persian Walnut” شناخته می‌شود.
گردو، میوه مغزدار باارزشی است که انواع مختلفی دارد. گردو منبع عالی پروتئین، فیبر، ویتامینها، آنتی‌اکسیدانها و مواد معدنی است. واژه جوز معرب گوچ پارسی میانه به همین معنی است.
مغز گردو و بذر کتان دارای بیشترین اندازه اسید چرب امگا ۳ در میان مواد غذایی گیاهی هستند.
پیشینه گردو
برابر بررسی‌های دیرین‌شناسی گیاهی و گرده‌شناسی در روی کرهٔ زمین، گونه‌های مختلف گردو از زمان‌های بسیار قدیم به ویژه از دوران سوم زمین‌شناسی وجود داشته‌است. از دوران چهارم زمین‌شناسی به بعد آثار درخت گردو از جمله گردهٔ آن در کشورهای اروپای شرقی به دست آمده‌است.
منشأ درخت گردو ایران است. شهرستان تویسرکان در همدان با داشتن بیش از ۵۵۰۰ هکتار باغ گردو و تولید این محصول با مرغوبیتی در مقیاس جهانی، «پایتخت گردوی ایران» نام گرفته‌است. شهرستان بافت در کرمان دومین قطب تولید این محصول در ایران محسوب می‌شود.
موارد مصرف
مغز گردو نوعی مغز دانه است که به صورت خام (طبخ نشده) مصرف می‌گردد. این مغز می‌تواند به تنهایی یا آجیل با ترکیب سایر مغزها نظیر بادام، پسته، فندق و… مصرف شود. مغز گردو از خشکبار است.
مغز گردو را همچنین برای مصرف طبخ می‌کنند.
در مناطق مختف کشور انواع غذاها با طبخ گردو حاصل می‌شود. در برخی از غذاها این ماده به صورت تزئین یا مواد افزودنی است و در برخی از غذاها به عنوان ماده اصلی آن غذا یا خورشت بکار می‌رود. یکی از غذاهایی که مغز گردو به عنوان ماده لازمه و اصلی آن است، خورشت فسنجان می‌باشد. به دلیل سردی بودن آن است که موارد زیادی برای مصرف دارد.
روغن مغز گردو
موارد مصرف: عمدتاً مصرف خوراکی دارد. تأثیر روغن گردوی کهنه همانند روغن زیتون کهنه بوده و زایندگی آن قوی است و بهترین شیوه مصرف آن به صورت استعمال خارجی بر روی اندام‌های مختلف بدن و حتی چکاندن آن در بینی می‌باشد.
ارزش غذایی
مغزگردو حاوی ۴٪ آب، ۱۵٪ پروتئین، ۶۵٪ چربی، ۱۴٪ کربوهیدرات، و ۴٪ فیبر غذایی است. ۱۰۰ گرم گردو میزان ۲٬۷۴۰ کیلوژول (۶۵۴ کیلوکالری) انرژی تأمین کرده و منبع غنی چندین ماده معدنی غذایی، به ویژه منگنز و ویتامین‌های B است.
برخلاف اکثر فندقی‌ها که سرشار از چربی‌های تک‌سیرنشده هستند، روغن گردو عمدتاً از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه تشکیل شده‌است (۷۲٪ از کل چربی‌ها)، به ویژه آلفا لینولنیک اسید (۱۴٪)، اسید لینولئیک (۵۸٪). با این حال ۱۳٪ از روغن گردو را اسید اولئیک تشکیل می‌دهد.
مصرف غذایی مغز گردو
مغز گردو به دو شکل موجود است؛ با پوست و بدون پوست. گردو معمولاً ماده شیرینی است که در اکثر مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترشی انداختن گردو بسته به مواد نگهدارنده ای که گردو داخل آن است معطر و شیرین است. کره گردو را می‌توان به صورت خانگی یا به صورت خام و بو داده به دست اورد
گردو را می‌توان به تنهایی (خام، برشته، ترشی) یا همراه با مواد غذایی دیگر مصرف کرد. به عنوان مثال اصلی‌ترین مواد تهیه سوپ گردو و پای گردو، مغز گردو است؛ و کیک گردو را می‌توان با قهوه مصرف کرد.
ترکیبات شیمیایی مغز گردو
مغز گردو دارای چند اسید آلی، مقدر کمی اسانس، اگزالات آهک و ویتامین‌های A ,B ,C ,D ,E می‌باشد. همچنین مغز گردو دارای مقدار کمی آرسنیک است (۲٬۹۸ µg -میکروگرم- در ۱۰۰ گرم گردو). برگ درخت گردو دارای ۳ درصد اینوژیت، اسید الاژیک، اسید گالیک و اسانسی با بوی مخصوص و مقداری پارافین، تانن، مواد چرب و املاح معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم، باریم و همچنین کاروتن است. پوسته گوشت دار میوه سبز گردو دارای امولسیون قند و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک، اسید مالیک، فسفاتها و اگزالات کلسیم است. عصاره برگ درخت گردو خاصیت میکروب کشی و باکتری کشی درد. در صد گرم مغز گردو خام و خشک مواد زیر موجود است:
سلامتی
گردو سرشار از ویتامین ای و آنتی‌اکسیدان می‌باشد، موادی که خطر توسعه بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهند. پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۶۰۰۰ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند، در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده‌اند. ویتامین ای، رادیکال‌های آزاد را که محتملاً می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب بزنند، مهار می‌کند.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۰۴ این ادعا را که «گردو می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد» رد کرد.و اعلام کرد: «شواهد کافی برای اینکه در گردو مواد فعال بیولوژیکی خاصی وجود دارد که می‌تواند بیماری قلبی را کاهش دهد، شناسایی نشده‌است.»
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.